Ұлттық статистика бюросы
Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі
Инвестициялар статистикасы Соңғы бес жылда негізгі капиталға салынған инвестицияның ЖІӨ-дегі үлесі орта есеппен 17% құрады, бұл елдің әлеуметтік-экономикалық дамуына ықпалын көрсетеді.
Қазақстан Республикасында 2021 жылы барлық қаржыландыру көздерінен негізгі капиталға салынған инвестиция 13242,2 млрд теңгені құрап, 2020 жылмен салыстырғанда 3,7% өсті.
Өңірлік тұрғыда республиканың 14 өңірінде негізгі капиталға инвестицияның өскені байқалады. Бұл ретте ең үлкен өсім Шымкент қаласында (1,6 есе) байқалады, Ақтөбе және Қостанай өңірлерде (1,2 есе). Негізгі капиталға инвестиция көлемінің төмендеуі республиканың 3 өңірінде - Түркістан ( 9,8%), Атырау (11,6%), Батыс Қазақстан (14,3%) байқалды.
Негізгі капиталға инвестициялардың технологиялық құрылымында 60,3% ғимараттар мен имараттарды салу және күрделі жөндеу жұмыстарына (олардың 70% жеке меншіктегі кәсіпорындар жүзеге асырады), 26,3% - машиналарды, жабдықтарды және көлік құралдарды сатып алуға және күрделі жөндеуге кеткен шығындар, 13,4% - негізгі капиталға салынған инвестициялар көлеміндегі өзге де шығындар.
Негізгі капиталды инвестициялаудың негізгі көздері кәсіпорындардың меншікті қаражаты (70,7%) болды. Жиналған қаражаттың 15,6% бюджет қаражаты, 11,1% – басқа да қарыз қаражаты, 2,6% - банк кредиттері құрады.
Негізгі капиталға салынған инвестицияның 80%- жуығы өнеркәсіпке, көлікке және қоймалық, жылжымайтын мүлік операцияларына бағытталды.
| Негізгі капиталға салынған инвестициялар, мың теңге | Өткен жылғы тиісті кезеңге, пайызбен | инвестициялардың жалпы көлеміндегі үлес салмағы, пайызбен | |
|---|---|---|---|
| Барлығы | 13 242 233 420 | 103,7 | 100,0 |
| Ауыл орман және балық шаруашылығы | |||
| Өнеркәсіп | 772 474 664 | 133,2 | 5,8 |
| Тау-кен өндіру өнеркәсібі және карьерлерді қазу | 6 500 084 684 | 100,7 | 49,1 |
| Өңдеу өнеркәсібі | 3 708 909 138 | 90,1 | 28,0 |
| Электр энергиясымен, газбен, бумен, ыстық сумен және ау-аны кондициялаумен жабдықтау | 1 541 741 649 | 137,4 | 11,6 |
| Сумен жабдықтау; қалдықтарды жинау, өңдеу және жою, ластануды жою бойынша қызмет | 766 853 906 | 99,9 | 5,8 |
| Құрылыс | 482 579 991 | 111,2 | 3,6 |
| Көтерме және бөлшек саудада сату; автомобильдерді және мотоциклдерді жөндеу | 126 672 095 | 97,1 | 1,0 |
| Көлік және жинақтау | 270 542 534 | 135,1 | 2,0 |
| Тұру және тамақтану бойынша қызмет көрсету | 1 472 264 929 | 109,3 | 11,1 |
| Ақпарат және байланыс | 173 729 891 | 116,5 | 1,3 |
| Қаржы және сақтандыру қызметі | 147 418 894 | 84,9 | 1,1 |
| Жылжымайтын мүлікпен операциялар | 95 862 497 | 117,6 | 0,7 |
| Кәсіби, ғылыми және техникалық қызмет | 2 597 288 506 | 117,1 | 19,6 |
| Әкімшілік және қосалқы қызмет көрсету саласындағы қызмет | 68 507 314 | 63,1 | 0,5 |
| Мемлекеттік басқару және қорғаныс; міндетті әлеуметтік қамсыздандыру | 155 091 897 | 101,1 | 1,2 |
| Білім беру | 66 494 393 | 72,9 | 0,5 |
| Деңсаулық сақтау және халыққа әлеуметтік қызмет көрсету | 282 907 167 | 92,6 | 2,1 |
| Өнер, ойын – сауық және демалыс | 187 287 032 | 60,2 | 1,4 |
| Көрсетілген қызметтердің өзге де түрлерін ұсыну | 264 499 226 | 72,4 | 2,0 |
Негізгі капиталға инвестициялар-инвесторлардың жаңа құрылыс, кеңейту, сондай-ақ объектінің бастапқы құнының ұлғаюына әкеп соғатын объектілерді реконструкциялау және жаңғырту жағдайында экономикалық, әлеуметтік немесе экологиялық әсер алуы мақсатында, сондай-ақ Машиналар, жабдықтар, көлік құралдарын сатып алуға, негізгі табынды, көпжылдық екпелерді қалыптастыруға және т. б.
Құрылыс-монтаждау жұмыстарына және күрделі жөндеуге арналған шығындарға ғимараттар мен құрылыстарды салу, кеңейту, реконструкциялау, энергетикалық, технологиялық және басқа жабдықтарды монтаждау жөніндегі жұмыстар бойынша кешенді жұмыстардың шығындары, сондай-ақ тұрғын емес, тұрғын ғимараттар мен құрылыстарды күрделі жөндеу жөніндегі шығындар жатады.
Машиналар мен жабдықтарды сатып алуға арналған шығындар-машиналарды, Көлік құралдарын, жабдықтарды сатып алуға арналған шығындарды қамтитын инвестициялардың технологиялық құрылымының элементі.
Негізгі капиталға салынған инвестициялар көлеміндегі өзге де шығындар-жобалау-іздестіру жұмыстарына, ав-торлық қадағалауға, салынып жатқан объектілер дирекцияларын ұстауға арналған шығыстар, мәдениетті биологиялық шығындарға арналған шығындар, сондай-ақ ұйымдар құрған немесе сатып алған, шаруашылық қызметте бір жылдан астам пайдаланылатын, ақшалай бағасы бар, иеліктен шығару қабілеті бар және кірістер әкелетін объектілерге жұмсалатын шығындар, бірақ материалдық құндылықтар емес.
Негізгі капиталға салынған инвестициялардың нақты көлемінің индексі динамикадағы инвестициялық инвестициялардың өзгеруін сипаттайды, есепті және салыстырылатын кезеңдегі негізгі капиталға салынған инвестициялар көлемінің салыстырмалы бағалардағы қатынасымен анықталады.
Негізгі капиталға инвестициялар туралы статистикалық ақпарат инвестициялық қызметті жүзеге асыратын шаруашылық жүргізуші субъектілердің (жұмыс істейтіндердің санына және экономикалық қызмет түріне қарамастан) жалпымемлекеттік статистикалық байқауларының және жеке құрылыс салушылардың объектілерді пайдалануға беруі туралы жалпы мемлекеттік статистикалық байқаулардың бастапқы статистикалық деректері негізінде қалыптастырылады.
Инвестициялық салымдарды есепке алу инвестициялық қызметті жүзеге асыратын шаруашылық жүргізуші субъектінің тіркелген жеріне қарамастан, нақты жүзеге асырылатын жер бойынша көзделген.
Негізгі капиталға салынған инвестициялар туралы айлық негізде қалыптастырылған жедел деректер жылдық деректермен нақтыланады.
Экономикалық қызмет түрлері бойынша негізгі капиталға салынған инвестициялар туралы деректер пайдалану бағыты бойынша (инвестиция (түпкілікті пайдалану) бағытының сипатына және инвестордың экономикалық қызметінің түріне байланысты) қалыптастырылады.
Толығырақ әдістемелік түсініктемелер келесі сілтеме бойынша қол жетімді:
Инвестициялық қызмет статистикасының көрсеткіштерін қалыптастыру әдістемесі
