Ұлттық статистика бюросы
Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі
Кәсіпорын статистикасы 
Жұмыс істеп тұрған ШОК субъектілерінің жалпы санында дара кәсіпкерлер үлесі 67,0%, шағын кәсіпкерліктегі заңды тұлғалар – 19,2%, шаруа немесе фермер қожалықтары – 13,6%, орта кәсіпкерліктегі заңды тұлғалар – 0,2%-ды құрады.
Ұйымдық-құқықтық нысандар бөлінісінде тіркелген субъектілердің ең көп санын дара кәсіпкерлер –1 млн. бірлікті, одан жұмыс істеп тұрғандар 0,9 млн. бірлікті құрайды.
Жұмыспен қамтылғандар санының ең көбі шағын кәсіпкерлікке – 1,6 млн. адам және дара кәсіпкерлерге – 1,6 млн. бірлік келеді.
Шағын кәсіпкерліктің өнім шығарылымы 27,5 трлн. теңгені құрады, бұл барлық ШОК субъектілерінің жалпы өнім шығарылымынан 69,3% ды құрайды.
| 2022 жылғы 1 қазанға | 2021 жылғы 1 қазанға | |
|---|---|---|
| Шағын және орта кәсіпкерліктегі тіркелген субъектілер, бірлік | 1 924 475 | 1 666 730 |
| соның ішінде: | ||
| шағын кәсіпкерліктің кәсіпорындары | 435 434 | 412 841 |
| орта кәсіпкерліктің кәсіпорындары | 2 825 | 2 671 |
| дара кәсіпкерлер | 1 247 131 | 1 020 860 |
| шаруа немесе фермер қожалықтары | 239 085 | 230 358 |
| Шағын және орта кәсіпкерліктегі жұмыс істеп тұрған субъектілер, бірлік | 1 694 418 | 1 401 106 |
| соның ішінде: | ||
| шағын кәсіпкерліктің кәсіпорындары | 325 845 | 294 483 |
| орта кәсіпкерліктің кәсіпорындары | 2 700 | 2 529 |
| дара кәсіпкерлер | 1 135 306 | 883 275 |
| шаруа немесе фермер қожалықтары | 230 567 | 220 819 |
| Шағын және орта кәсіпкерліктегі жұмыспен қамтылғандар саны, адам | 3 912 486 | 3 462 967 |
| соның ішінде: | ||
| шағын кәсіпкерліктің кәсіпорындары | 1 643 471 | 1 455 303 |
| орта кәсіпкерліктің кәсіпорындары | 379 724 | 352 555 |
| дара кәсіпкерлер | 1 577 960 | 1 350 876 |
| шаруа немесе фермер қожалықтары | 311 331 | 304 233 |
| Шағын және орта кәсіпкерліктегі өнім шығарылымы, млн. теңге | 39 652 548 | 29 720 586 |
| соның ішінде: | ||
| шағын кәсіпкерліктің кәсіпорындары | 27 487 249 | 20 167 077 |
| орта кәсіпкерліктің кәсіпорындары | 6 870 400 | 5 414 860 |
| дара кәсіпкерлер | 3 234 991 | 2 530 416 |
| шаруа немесе фермер қожалықтары | 2 059 908 | 1 608 233 |
Тіркелген ШОК субъектілерінің жалпы санында жұмыс істеп тұрғандардың үлесі 88% құрады, бұл өткен жылғы деңгейден 4 п.п. жоғары. Өңірлер бөлінісінде ең көп үлес Түркістан (97,8%), Қостанай (92,8%) және Қызылорда (92,5%) облыстарында байқалады. Ең аз үлес Алматы қаласында (79,8%) тіркелген.
| 2022 жылғы 1 қазанға | 2021 жылғы 1 қазанға | |||
|---|---|---|---|---|
| тіркелген ШОК субъектілерінің саны, бірлік | жұмыс істеп тұрған ШОК субъектілер саны, бірлік | тіркелген ШОК субъектілерінің саны, бірлік | жұмыс істеп тұрған ШОК субъектілер саны, бірлік | |
| Қазақстан Республикасы | 1 924 475 | 1 694 418 | 1 666 730 | 1 401 106 |
| Абай | 51 675 | 45 907 | 46 013 | 40 223 |
| Ақмола | 58 182 | 52 523 | 54 910 | 48 425 |
| Ақтөбе | 85 783 | 77 166 | 73 847 | 64 104 |
| Алматы | 118 894 | 107 672 | 96 185 | 83 352 |
| Атырау | 65 867 | 59 082 | 58 837 | 51 033 |
| Батыс Қазақстан | 55 958 | 49 643 | 50 627 | 43 921 |
| Жамбыл | 99 628 | 84 811 | 86 985 | 71 498 |
| Жетісу | 54 756 | 47 872 | 51 556 | 44 056 |
| Қарағанды | 101 033 | 87 986 | 92 347 | 79 072 |
| Қостанай | 63 424 | 58 881 | 61 146 | 54 492 |
| Қызылорда | 67 785 | 62 695 | 56 867 | 50 596 |
| Маңғыстау | 76 509 | 69 520 | 62 068 | 54 369 |
| Павлодар | 56 479 | 49 821 | 53 089 | 46 490 |
| Солтүстік Қазақстан | 35 548 | 31 854 | 34 483 | 30 229 |
| Түркістан | 175 049 | 171 263 | 149 085 | 143 732 |
| Ұлытау | 17 238 | 15 654 | 15 228 | 13 828 |
| Шығыс Қазақстан | 66 581 | 58 414 | 62 727 | 54 050 |
| Астана қаласы | 220 177 | 191 440 | 185 797 | 157 325 |
| Алматы қаласы | 339 860 | 271 181 | 287 857 | 197 630 |
| Шымкент қаласы | 114 049 | 101 033 | 87 076 | 72 681 |
| 2022 жылғы 1 қазанға | 2022 жылғы қаңтар-қыркүйек | 2021 жылғы 1 қазанға | 2021 жылғы қаңтар- қыркүйек | |
|---|---|---|---|---|
| ШОК жұмыспен қамтылғандар саны, адам | ШОК субъектілерінің өнім шығарылымы, млн. теңге | ШОК жұмыспен қамтылғандар саны, адам | ШОК субъектілерінің өнім шығарылымы, млн. теңге | |
| Қазақстан Республикасы | 3 912 486 | 39 652 548 | 3 462 967 | 29 720 588 |
| Абай | 94 395 | 457 683 | 87 684 | 409 122 |
| Ақмола | 139 969 | 1 104 027 | 133 743 | 867 937 |
| Ақтөбе | 173 687 | 1 174 957 | 147 326 | 950 299 |
| Алматы | 214 181 | 2 030 793 | 184 118 | 1 408 813 |
| Атырау | 149 310 | 3 635 689 | 133 874 | 2 466 851 |
| Батыс Қазақстан | 118 310 | 1 606 015 | 109 568 | 1 121 040 |
| Жамбыл | 143 520 | 720 834 | 124 987 | 535 395 |
| Жетісу | 97 270 | 629 691 | 89 140 | 388 142 |
| Қарағанды | 225 695 | 1 651 297 | 214 228 | 1 266 422 |
| Қостанай | 164 806 | 1 473 839 | 160 493 | 1 056 024 |
| Қызылорда | 116 287 | 429 059 | 104 250 | 315 009 |
| Маңғыстау | 149 902 | 1 306 850 | 125 900 | 1 145 969 |
| Павлодар | 135 700 | 934 332 | 134 808 | 729 564 |
| Солтүстік Қазақстан | 106 185 | 946 586 | 105 443 | 658 719 |
| Түркістан | 247 179 | 949 018 | 218 360 | 803 954 |
| Ұлытау | 28 515 | 120 070 | 26 775 | 111 622 |
| Шығыс Қазақстан | 152 672 | 941 502 | 150 529 | 730 492 |
| Астана қаласы | 457 479 | 7 903 973 | 415 925 | 6 339 003 |
| Алматы қаласы | 799 153 | 10 329 152 | 627 612 | 7 318 751 |
| Шымкент қаласы | 198 271 | 1 307 181 | 168 204 | 1 097 460 |
ШОК саласына елдің экономикалық белсенді халқының жалпы санынан 42,2% келеді. Өңірлер бөлінісінде ең көп үлес Алматы және Астана қалаларында басым. Ең аз үлес Ұлытау облысында тіркелген.
2022 жылғы 1 қазанда тіркелген ШОК субъектілерінің саны 1924,5 мың бірлікті құрады және 2021 жылдың сәйкес күнімен (1666,7 мың бірлік) салыстырғанда 15,5%-ға артты.
2022 жылғы 1 қазанда жұмыс істеп тұрған ШОК субъектілерінің саны 1694,4 мың бірлікті құрады және 2021 жылдың сәйкес күнімен (1401,1 мың бірлік) салыстырғанда 20,9%-ға артты.
2022 жылғы 1 қазанда ШОК-та жұмыспен қамтылғандар саны 3912,5мың адамды құрады, бұл 13%-ға көп.
2022 жылғы қаңтар-қыркүйек ШОК субъектілерінің өнім шығарылымы 39652,5 млрд. теңгені құрады және 2021 жылдың өткен кезеңімен салыстырғанда салыстырмалы бағаларда 33,4%-ға артты.
| Тіркелген ШОК субъектілерінің саны, бірлік | Жұмыс істеп тұрған ШОК субъектілерінің саны, бірлік | ШОК жұмыспен қамтылғандар саны, адам | ШОК субъектілерінің өнім шығарылымы, млн. теңге | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2022 жылғы 1 қазанға | 2021 жылғы 1 қазанға | 2022 жылғы 1 қазанға | 2021 жылғы 1 қазанға | 2022 жылғы 1 қазанға | 2021 жылғы 1 қазанға | 2022 жылғы қаңтар-қыркүйек | 2021 жылғы қаңтар-қыркүйек | |
| Барлығы | 1 924 475 | 1 666 730 | 1 694 418 | 1 401 106 | 3 912 486 | 3 462 967 | 39 652 548 | 29 720 023 |
| Ауыл, орман және балық шаруашылығы | 282 366 | 280 971 | 266 320 | 262 756 | 453 595 | 451 053 | 3 237 829 | 2 520 040 |
| Өнеркәсіп | 103 120 | 77 424 | 89 173 | 61 390 | 401 627 | 347 956 | 8 558 694 | 6 538 388 |
| Тау-кен өндіру өнеркәсібі және карьерлерді қазу | 5 408 | 4 966 | 4 368 | 3 896 | 41 028 | 31 852 | 2 305 370 | 1 584 598 |
| Өңдеу өнеркәсібі | 91 370 | 66 387 | 79 634 | 52 722 | 324 869 | 283 205 | 5 589 159 | 3 938 385 |
| Электр энергиясымен, газбен, бумен, ыстық сумен және ауаны кондициялаумен жабдықтау | 2 160 | 2 009 | 1 734 | 1 531 | 15 267 | 13 978 | 515 777 | 881 880 |
| Сумен жабдықтау; қалдықтарды жинау, өңдеу және жою, ластануды жою бойынша қызмет | 4 182 | 4 062 | 3 437 | 3 241 | 20 463 | 18 921 | 148 388 | 133 525 |
| Құрылыс | 112 722 | 103 252 | 90 986 | 79 360 | 323 812 | 298 368 | 5 008 173 | 4 016 594 |
| Көтерме және бөлшек саудада сату; автомобильдерді және мотоциклдерді жөндеу | 668 401 | 536 991 | 586 460 | 444 938 | 1 162 428 | 986 978 | 11 123 806 | 8 106 691 |
| Көлік және жинақтау | 94 049 | 92 992 | 81 553 | 77 575 | 195 423 | 189 263 | 2 420 456 | 1 734 234 |
| Тұру және тамақтану бойынша қызмет көрсету | 50 060 | 45 348 | 44 156 | 38 780 | 142 999 | 129 014 | 823 621 | 444 952 |
| Ақпарат және байланыс | 30 845 | 27 755 | 26 105 | 22 287 | 85 937 | 72 863 | 1 064 514 | 914 684 |
| Қаржы және сақтандыру қызметі | 8 063 | 8 688 | 5 140 | 5 323 | 23 422 | 22 042 | 530 919 | 383 824 |
| Жылжымайтын мүлікпен операциялар | 94 592 | 91 086 | 83 030 | 75 323 | 175 837 | 162 374 | 1 482 920 | 938 368 |
| Кәсіби, ғылыми және техникалық қызмет | 63 529 | 60 280 | 53 098 | 47 999 | 159 739 | 140 757 | 1 460 085 | 1 512 887 |
| Әкімшілік және қосалқы қызмет көрсету саласындағы қызмет | 52 942 | 49 218 | 45 461 | 40 695 | 180 942 | 158 265 | 1 312 982 | 730 028 |
| Білім беру | 35 996 | 27 659 | 32 355 | 134 | 135 344 | 43 | 348 165 | 102 |
| Денсаулық сақтау және халыққа әлеуметтік қызмет көрсету | 16 623 | 13 668 | 15 092 | 23 717 | 90 212 | 115 736 | 489 899 | 241 263 |
| Өнер, ойын-сауық және демалыс | 17 351 | 15 094 | 14 728 | 11 920 | 35 973 | 81 391 | 856 600 | 377 616 |
| Көрсетілетін қызметтердің өзге де түрлерін ұсыну | 293 816 | 236 154 | 260 761 | 11 986 | 345 196 | 28 913 | 933 885 | 646 471 |
Субъектілер санының, жұмыспен қамтылғандар санының және өнім шығарылымының ең көп үлесі «Көтерме және бөлшек саудада сату; автомобильдерді және мотоциклдерді жөндеу» саласында басым.
Республика бойынша 2022 жылғы қаңтар-қыркүйекте ресми статистикалық деректерге сәйкес ЖІӨ-де ШОК үлесі 36,0% құрады және өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 1,3 п.п. көбейді.
| 2022 жылғы қаңтар-қыркүйек | 2021 жылғы қаңтар-қыркүйек | |||
|---|---|---|---|---|
| ШОК ЖҚҚ, млн. тг. | ЖІӨ-дегі үлесі (ЖӨӨ), пайызбен | ШОК ЖҚҚ, млн. тг. | ЖІӨ-дегі үлесі (ЖӨӨ), пайызбен | |
| Қазақстан Республикасы | 23 585 490,6 | 36,0 | 18 406 985,4 | 34,7 |
| Абай | 248 355,0 | 17,1 | - | - |
| Ақмола | 597 813,8 | 28,4 | 466 802,4 | 28,6 |
| Ақтөбе | 729 087,0 | 24,2 | 598 230,6 | 24,6 |
| Алматы | 1 155 864,9 | 45,5 | 1 062 617,8 | 36,7 |
| Атырау | 2 043 176,4 | 22,7 | 1 537 238,5 | 23,7 |
| Батыс Қазақстан | 930 725,8 | 32,4 | 706 765,9 | 31,6 |
| Жамбыл | 378 655,3 | 22,8 | 310 069,2 | 21,4 |
| Жетісу | 374 385,1 | 41,0 | - | - |
| Қарағанды | 871 305,2 | 18,3 | 729 062,1 | 14,8 |
| Қостанай | 826 314,3 | 31,9 | 605 606,0 | 27,4 |
| Қызылорда | 279 456,4 | 16,9 | 208 180,2 | 16,1 |
| Маңғыстау | 975 159,1 | 30,4 | 829 986,3 | 31,1 |
| Павлодар | 464 925,2 | 18,1 | 367 441,5 | 17,5 |
| Солтүстік Қазақстан | 520 576,3 | 36,3 | 355 537,1 | 30,2 |
| Түркістан | 527 941,1 | 23,6 | 464 515,2 | 25,0 |
| Ұлытау | 58 228,9 | 5,0 | - | - |
| Шығыс Қазақстан | 564 325,1 | 20,9 | 627 510,2 | 19,4 |
| Астана қаласы | 4 655 487,1 | 75,7 | 3 927 626,6 | 74,9 |
| Алматы қаласы | 6 525 835,6 | 57,5 | 4 895 627,8 | 51,4 |
| Шымкент қаласы | 857 873,0 | 40,7 | 714 168,1 | 43,2 |
Субъектілердің санаттарына бөлінісінде шағын кәсіпкерліктің үлесі 29,7%-ды және орта кәсіпкерліктің үлесі 6,3%-ды құрайды.
Дара кәсіпкерлік Қазақстан Республикасы азаматтарының, оралмандардың таза табыс алуға бағытталған, жеке тұлғалардың меншігіне негізделген және жеке тұлғалардың атынан, олардың тәуекелі мен мүліктік жауапкершілігі үшін жүзеге асырылатын дербес, бастамашыл қызметі болып табылады.
Жеке кәсіпкерлікті жүзеге асыру ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерді ауыл шаруашылығы өнімін өндіру үшін пайдаланумен, сондай-ақ осы өнімді қайта өңдеумен және өткізумен тығыз байланысты адамдардың еңбек бірлестігі шаруа немесе фермер қожалығы деп танылады.
Экономикалық қызмет түрі-жабдық, жұмыс күші, өндірістік процестер, ақпараттық желілер мен өнімдер біріктіріліп, біртекті өнімдердің (тауарлардың, қызметтердің) құрылуына әкелетін қызмет. Экономикалық қызмет түрі шығындармен, өндіріс процесімен және өндірілген өніммен сипатталады. Әрбір тіркелген шағын кәсіпкерлік субъектісіне қосылған құнның ең көп өсуін қамтамасыз ететін, яғни негізгі болып табылатын экономикалық қызмет түрі беріледі.
Өнім шығару – барлық шығарылған өнім мен көрсетілген қызметтердің өндірушінің бағасымен көрсетілетін құны.
Шағын және орта кәсіпкерлік субъектілеріне қызметі Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік Кодексімен регламенттелетін заңды тұлғалар, дара кәсіпкерлер және шаруа немесе фермер қожалықтары жатады.
Шағын кәсіпкерлік субъектілеріне заңды тұлға құрмаған дара кәсіпкерлер және жұмыскерлерінің жылдық орташа саны жүз адамнан аспайтын және жылдық орташа табысы республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және тиісті қаржы жылының 1 қаңтарына қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіштің үш жүз мың еселенген мөлшерінен аспайтын кәсіпкерлікті жүзеге асыратын заңды тұлғалар жатады.
Орта кәсіпкерлік субъектілеріне шағын және ірі кәсіпкерлік субъектілеріне жатпайтын, кәсіпкерлікті жүзеге асыратын дара кәсіпкерлер мен заңды тұлғалар жатады.
